Ευγνωμοσύνη

Στο «Μήνυμα» (“Mutant Message from Down Under”) της Μάρλο Μόργκαν, η φυλή των αυτόχθονων Αβορίγινων που «εκπαιδεύει» την αφηγήτρια, κάθε πρωί πριν ξεκινήσουν το δρόμο τους ευχαριστούν το Σύμπαν για τα δώρα και την τροφή που θα τους δώσει κατά τη διάρκεια της ημέρας. Κάτι σαν: Σ’ ευχαριστούμε για «τον άρτον ημών τον επιούσιον» που θα μας δώσεις σήμερα. Σύμφωνα με τη συγγραφέα, η 'πρωτόγονη' φυλή αυτή δεν καλλιεργεί τη γη, οι άνθρωποι κυνηγούν και συγκομίζουν ότι τους προσφέρεται καθημερινά, ότι «βρίσκεται» καθημερινά στο δρόμο τους, και δεν έχουν πεινάσει ποτέ (στα δεκάδες χιλιάδες χρόνια της ιστορίας τους). Για τη φυλή αυτή (που αυτοαποκαλούνται «Αληθινοί Ανθρωποι») είναι τρομερά παράδοξο το ότι οι δυτικοί άνθρωποι πρέπει να διδαχθούν (από τους θρησκευτικούς τους ταγούς) την ευγνωμοσύνη γιατί δεν είναι κάτι πηγαίο και φυσικό στην κουλτούρα τους…

Μεγαλώνουμε κι εμείς και τα παιδιά μας με μια βιασύνη – να τα προλάβουμε όλα: τη δουλειά, την ενημέρωση, το σχολείο, τα σεμινάρια και τα εξωσχολικά μαθήματα, τον αθλητισμό, τη μουσική, τα πάρτυ των συμμαθητών, τα πτυχία ξένων γλωσσών, τις επιδόσεις στο σκάκι, τις τελευταίες εξελίξεις στο χρηματιστήριο (ή το τηλεοπτικό σήριαλ)… Τρώμε γρήγορα, συχνά μόνοι μας, τροφές που παρήχθησαν εκατοντάδες χιλιόμετρα μακριά από άγνωστους ανθρώπους. Περπατάμε γρήγορα γεμάτοι σκέψεις για χίλια-δυό χωρίς να παρατηρούμε γύρω μας – στην μεγαλούπολη σπάνια αντιλαμβανόμαστε τις εποχές. Ανταμειβόμαστε συνήθως για την ποσότητα της παραγωγής μας, σπανίως για την ποιότητα.

Περνούν οι εμπειρίες μας γρήγορα μπροστά μας σαν επάνω σε οθόνη, κι εμείς δεν προλαβαίνουμε να τις χαρούμε, να τις επεξεργαστούμε, να τις χωνέψουμε, και περνάμε από τη μία κατάσταση στην άλλη, από τη μία εμπειρία στην άλλη γρήγορα, ασθμαίνοντας σχεδόν, σαν να κάνουμε ζάππινγκ στην τηλεόραση…

Συμβαίνουν θαύματα μπροστά στα μάτια μας αλλά δεν τα αντιλαμβανόμαστε, δεν τα συνειδητοποιούμε ως τέτοια, δεν τα αξιολογούμε. Και άρα δεν αισθανόμαστε ευγνώμονες για αυτά. Πολλοί από μας θεωρούμε δεδομένη την υγεία μας, την οικογένειά μας, το εισόδημά μας, τη δουλειά μας, την κάλυψη των καθημερινών μας αναγκών, τις κοινωνικές παροχές, την απόλαυση των βασικών μας ανθρώπινων δικαιωμάτων.

Δεν έχουμε μάθει να λέμε ‘ευχαριστώ’ για τίποτα σχεδόν. Τελευταία σκέφτομαι ότι αυτή η περίφημη κρίση είναι ένα τεράστιο μάθημα σε όλους εμάς τους ‘πρωτοκοσμικούς πολιτισμένους’ προκειμένου να μάθουμε να είμαστε ευγνώμονες…

Η ευγνωμοσύνη είναι μία στάση ζωής και μία θεμελιώδης καθημερινή πρακτική ψυχικής υγιεινής.

Όταν είμαστε ευγνώμονες χαμογελάμε περισσότερο.  Γινόμαστε παρατηρητικοί στις λεπτομέρειες, και έτσι βλέπουμε περισσότερα (μικρά ή μεγάλα) θαύματα γύρω μας. Και αυτό, με τη σειρά του, μας κάνει ακόμα πιο ευγνώμονες… ακόμα και εκστατικούς μπροστά στη γενναιοδωρία και στη σοφία με την οποία μας δίνονται τα πράγματα…

Η ευγνωμοσύνη είναι μία στάση χαράς, όχι μία στάση επαιτείας. Δεν ζητιανεύουμε να μας δοθεί κάτι, αλλά ευχαριστούμε εκ των προτέρων. Το σύνθημα με το οποίο «πήραν» οι Λονδρέζοι τους Ολυμπιακούς του 2012 ήταν ένα απλό «Thank You».

Η  ευγνωμοσύνη απαιτεί έναν δότη και έναν δέκτη. Αναγνωρίζοντας ότι είμαστε δέκτες, αναγνωρίζουμε και τον δότη – όπως και να τον/την αποκαλούμε (Σύμπαν, Θεό, Φύση, κτλ), υπάρχει. Η ευγνωμοσύνη για τα δώρα που λαμβάνουμε καθημερινά μας βάζει στην ενέργεια της αγάπης. Λειτουργεί σαν μαγικό ραβδί που μεταμορφώνει τη γκρίνια σε χαμόγελο, και την τσιγγουνιά σε γενναιοδωρία – ψυχής πρωτίστως.

Ευχαριστώντας εκ των προτέρων, στην αρχή της ημέρας, για τα δώρα τα οποία θα λάβουμε κατά τη διάρκεια του 24ώρου, μπαίνουμε σε δόνηση απλοχεριάς και αφθονίας, και την έλκουμε στη ζωή μας.

Αλλά πώς είναι δυνατόν να βιώσουμε ευγνωμοσύνη σε έναν κόσμο που όλα πάνε στραβά; Όταν τα οικονομικά μας πάνε απ’ το κακό στο χειρότερο, όταν οι γύρω μας εκφράζουν θυμό και μίσος, όταν όπου κοιτάξουμε επικρατεί η κλοπή και το ψέμα; Πράγματι, εκεί που δεν το περιμέναμε, συμβαίνουν γύρω μας δυσάρεστες αλλαγές, και η ενέργεια του συναισθήματος  της δυσαρέσκειας μας κατακλύζει, μας παγιδεύει σε χαμηλές δονητικές συχνότητες. Τα μάτια μας βλέπουν μόνο ότι μας θυμώνει, ότι μας γραντζουνάει την ψυχή και ασχημίζει το περιβάλλον μας. Η χαρά και η συμπόνια βρίσκονται σε έλλειψη. Δύσκολο να βρείς κάτι για το οποίο μπορείς να ευχαριστήσεις (από την καρδιά σου, ολόψυχα) το Σύμπαν.

Η  ευγνωμοσύνη μας κάνει να βλέπουμε ακόμα κι αυτά με επιείκεια, με  γενναιοδωρία και ελπίδα, και στερεώνει την πίστη μας στο καλό που  βρίσκεται πίσω από τα περισσότερα (αν όχι όλα) τα πράγματα. Μας δίνει ενέργεια και κουράγιο εκεί που η γκρίνια μας απομυζά.

Είναι μάλλον ένα από τα βασικά συστατικά της ψυχικής υγείας.