Ανθοϊάματα και Συστημική Αναπαράσταση: Chicory και η Εμπλοκή στο Ανήκειν

 

Το Chicory (κιχώριο, πικροράδικο) είναι ίσως από τα πιο κοινά αγριολούλουδα, ή μάλλον "ζιζάνια", σε ολόκληρη την εύκρατη ζώνη του πλανήτη μας. Εχει ρίζα βαθιά και πασσαλώδη, θεόπικρη (φτιάχνουν υποκατάστατο καφέ από αυτήν), γερά  στελέχη παντός καιρού, και άνθη γαλάζια... Αν τα λουλούδια "μιλούν για την αγάπη", καθώς λένε οι ποιητές, τα λουλούδια του chicory μιλούν για μία απολύτως ουράνια, θα λέγαμε και θεϊκή αγάπη. Ο ουρανός (μέσα από το χρώμα του άνθους) μας παραπέμπει στην άπλα και στην ελευθερία, στο χωρίς όρους και όρια, στο απέραντο και το ευγενές συγχρόνως. Τα ανθοϊάματα, όμως, μας δόθηκαν για να μετασχηματίσουμε τη σκιά μας σε φως: η σκιά που φωτίζει λοιπόν αυτό το άνθος, ως ανθοϊαμα, είναι: η διάθεση να κρατήσουμε τους αγαπημένους μας κοντά μας πάση θυσία (τα άνθη με το ουράνιο χρώμα δεν έχουν μίσχο!!!) με κάθε μέσο και τρόπο (με δωροδοκίες, απειλές, φανερή ή αφανή χειραγώγηση, παθητική επιθετικότητα κτλ). Λέμε κάποτε οι ανθοθεραπευτές (χαριτολογώντας αλλά όχι πολύ) οτι είναι το ίαμα για την "Ελληνίδα μάνα" και για τις απανταχού "drama queens". 

Η διάθεση να κρατήσουμε κοντά μας τους αγαπημένους μας είναι φυσική και απολύτως κατανοητή, εννοείται. 'Ολοι την έχουμε νιώσει. Τι συμβαίνει όμως σε έναν άνθρωπο όταν, μέσα στη φυσική διαδικασία της ενηλικίωσής του, έρχεται η ώρα να ζευγαρώσει; 'Η, να κάνει μία στενή φιλία με έναν άνθρωπο έξω από τα πλαίσια της πατρικής/μητρικής του οικογένειας; Πολύ συχνά, ειδικά στις χώρες με μεσογειακή κουλτούρα, βλέπουμε κυρίως μητέρες οι οποίες εχθρεύονται τις  στενές φιλίες ή/και τις ερωτικές σχέσεις των παιδιών τους, θέλοντας να τα κρατήσουν "στην ποδιά τους". Κάποιες, μάλιστα, τα καταφέρνουν με διάφορα τεχνάσματα: είτε ενσταλάζοντας από νωρίς ενοχές στα παιδιά τους είτε (αν οι προσωπικότητες των παιδιών δεν είναι πολύ επιρρεπείς σε ενοχές) με τεχνάσματα παθητικής επιθετικότητας ή άλλου τύπου χειραγώγησης. Είναι γνωστό τοις πάσι το λεγόμενο "πεθερικό μίσος" από την πεθερά στη νύφη (ή, σπανιότερα, στο γαμπρό), και όλοι μας έχουμε ακούσει ιστορίες (κυρίως) μητέρων που διεκδικούν την αποκλειστικότητα και την αφοσίωση των παιδιών τους σε βάρος της συζυγικής τους σχέσης.

φωτογραφία αλιευμένη από το διαδίκτυο

Με άλλα λόγια, δεν επιτρέπουν στο παιδί τους να ανήκει στο νέο σύστημα που δημιούργησε (ή θέλει να δημιουργήσει) είτε αυτό λέγεται ζευγάρι, είτε οικογένεια, είτε μία στενή φιλία. Ο Μπερτ Χέλλινγκερ, εμπνευστής της Συστημικής Αναπαράστασης, στην "Κρυφή Συμμετρία της Αγάπης", μίλησε για τις 'τάξεις της αγάπης' στα οικογενειακά συστήματα: το ανήκειν, τον δεσμό, το δούναι-λαβείν, την ιεραρχία (πρέπουσα θέση μέσα στο σύστημα), και τον σεβασμό. Τα οικογενειακά συστήματα διευρύνονται όταν ένα παιδί μεγαλώνοντας θελήσει να δημιουργήσει ένα νέο, δικό του σύστημα - και το νέο αυτό σύστημα θα πρέπει να έχει προτεραιότητα έναντι του παλαιού οικογενειακού, γιατί έτσι είναι η φυσική τάξη των πραγμάτων. 'Ετσι, η κόρη του μπαμπά και ο γιός της μαμάς θα ανήκουν πλέον ο ένας στον άλλον εφόσον γίνουν ζεύγος.

Η εμπλοκή δημιουργείται όταν ο γονέας διεκδικεί (με οποιοδήποτε τρόπο) το παιδί του εμποδίζοντας το νέο ανήκειν, και τελικά, την ενηλικίωσή του. Εχουν παρατηρηθεί και πιο ακραία φαινόμενα, να μην θεωρούνται μέλη της ευρύτερης οικογένειας οι σύζυγοι (ή/και τα παιδιά-εγγόνια) και να μην προσκαλούνται σε οικογενειακές τελετές (τραπέζια ονομαστικών εορτών των γονέων, κηδείες, κτλ). Εχουν γραφτεί σελίδες επί σελίδων για την ψυχολογία τέτοιων γονέων, τις αιτίες του φαινομένου, το περίφημο "σύνδρομο της ελληνικής οικογενειακής πολυκατοικίας", τις δυσλειτουργίες της νέας οικογένειας κτλ. Η Συστημική Αναπαράσταση αυτό το φαινόμενο θα το κατέτασσε στις εμπλοκές του ανήκειν.

Φυσικά η οικογένεια δεν είναι το μοναδικό πεδίο όπου βλέπουμε τέτοιες εμπλοκές (αν και, καθώς φαίνεται, όλα από κάπου εκεί πηγάζουν). Το φαινόμενο παρατηρείται και στις φιλικές σχέσεις, και όχι μόνο στα παιδιά. Οι εκπαιδευτικοί συχνά παρατηρούν φιλίες μικρών παιδιών να 'χαλούν' επειδή το ένα μέλος της φιλίας αποφάσισε να διευρύνει τον κύκλο των φίλων του, οπότε ο/η κολλητός/η τον διεκδικεί ή τον απορρίπτει όταν δεν καταφέρνει να έχει την αποκλειστικότητά του. Το ζήτημα της αποκλειστικότητας στις ερωτικές σχέσεις είναι μάλλον ακανθώδες, και άπτεται πολλών ειλικρινών συζητήσεων περί κοινής συναίνεσης, αλλά η χειραγώγηση και η παθητική επιθετικότητα παρατηρούνται πολύ συχνά και στις πιο μονογαμικές των σχέσεων.

Πρόκειται ακριβώς για το πεδίο που βοηθά και εξισορροπεί το ανθοϊαμα Chicory. Τα γαλάζια-ουρανί ανθάκια του, τα χωρίς μίσχο, ανοίγουν για ελάχιστες πρωινές ώρες και μετά κλείνουν - χάνονται. Το μάθημά του είναι αυτό: "αν με θέλεις τόσο κοντά σου που δεν μου δίνεις ούτε μίσχο δικό μου, θα φύγω γρήγορα, δεν θα ανθίσω για πολύ. Αγάπα με όπως μας αγαπά ο ουρανός, ελεύθερα και χωρίς όρους". Το ίαμα αυτό μας διδάσκει οτι η αληθινή αγάπη δίνεται ελεύθερα χωρίς όρους και αφύσικες δεσμεύσεις. Η αγάπη είναι ιερή, και το ιερό μπορεί να ανθίσει μόνο σε περιβάλλον ελευθερίας: όπως ακριβώς οι μικροί άνθρωποι που φέρνουμε στον κόσμο, και οι φίλοι μας.